آنتی بیوتیک تأثیری بر بیماریهای تنفسی ویروسی ندارد

شایعترین راه انتقال عفونتهای ویروسی، ذرات معلق در فضا، تماس مستقیم با فرد بیمار و خوردن آب و غذای آلوده به ویروس است.ویروس ها فاقد دستگاه آنزیمی و متابولیسمی هستند و درون سلولهای میزبان زندگی می کنند، بنابراین آنتی بیوتیکها تاثیری بر ویروس ها ندارند.

بیماری ریوی ممکن است باعث درگیری مجاری تنفسی، بافت ریه یا عروق خونی شود که   معمولاًترکیبی از این اختلالات در بسیاری از بیماری‌های تنفسی دیده می‌شوند.به طور کلی می‌توان بیماری‌های تنفسی را به گروه‌های زیر تقسیم بندی کرد:

·         بیماری‌های انسدادی ریوی

·         بیماری‌های محدود کننده ریوی

·         بیماری‌های عروقی ریوی  

شایعترین راه انتقال عفونتهای ویروسی، ذرات و قطرات آئروسل معلق در فضا، تماس مستقیم با فرد بیمار و خوردن آب و غذای آلوده به ویروس است.از آنجا که ویروس ها فاقد دستگاه آنزیمی و متابولیسمی هستند و درون سلول های میزبان زندگی می کنند، آنتی بیوتیکها تاثیری بر ویروس ها ندارند.

بیماریهای حاد تنفسی ویروسی، جزء شایعترین بیماریهای انسان هستند.به طور کلی، علائم و نشانه‌هایی که ممکن است در بیماران تنفسی مطرح باشند عبارتند از:

·         الگوهای تنفسی غیر طبیعی همانند تنگی نفس، افزایش یا کاهش سرعت تنفس، اختلال تنفس در طی دم یا بازدم

·         سرفه که ممکن است مزمن باشد

·         احتمال وجود خلط که ممکن است خونی باشد

·         خس خس سینه

·         تب که ممکن است خفیف تا شدید باشد

·         درد شکم

·         درد قفسه سینه

·         خستگی

·         اختلال در تعداد ضربان قلب

·         احساس فشار در پشت جناغ

·         ارغوانی شدن لب‌ها و انگشتان دست

·         کبودی ناخن‌ها

·         کاهش اشتها

·         کاهش وزن

·         تب و لرز

·         اختلال در حرکت قفسه سینه

·         اختلال در صدای ریوی یا احتمال ایجاد صداهای اضافی

·         احتمال جابجایی مدیاستین

یک خطای درمانی بزرگ، استفاده از داروهای ضد باکتریال در درمان عفونتهای تنفسی ویروسی است.دو سوم تا سه چهارم از موارد بیماریهای حاد تنفسی، توسط ویروسها ایجاد می شوند.تا کنون بیش از 200ویروس متمایز که قادر به ایجاد این بیماری ها در انسان هستند، شناسایی شده اند.

این درگیری اغلب در قسمتهای فوقانی رخ می دهد، اما گاهی نیز درگیری مجاری تنفسی تحتانی به خصوص در جوانترها و گروههای خاص اپیدمیولوژیک، دیده می شود.

بیماریهای ناشی از ویروسهای تنفسی، به انواع سرماخوردگی، فارنژیت، کروپ، تراکئیت، برونشیت و پنومونی تقسیم می شوند.پنج گروه ویروسهای تنفسی شامل رینوویروسها، کروناویروسها، ویروسهای سن سیشیال تنفسی، ویروسهای پاراآنفلوآنزا و آدنو ویروسها هستند.

رینو ویروس ها: عفونت با رینوویروسها در سراسر سال و بیشتر در اوایل پائیز و بهار است.مبتلایان غالباً در سنین پائین هستند.در 25تا 70درصد موارد، عفونت اولیه در خانواده، به عفونت ثانویه به خصوص در خانواده های پر جمعیت منجر می شود.

راههای سرایت ویروس عبارتند از:تماس مسقیم افراد با ترشحات آلوده به خصوص ریز قطره های تنفسی، تماس دست به دست که آلوده شدن مخاط ملتحمه یا بینی توسط خود فرد را به دنبال دارد و همچنین سطوح محیطی مانند سطوح پلاستیکی که یک تا سه ساعت قبل آلوده شده اند.

تا زمانی که ویروس از دستها و مخاط فرد ناقل، قابل جداسازی نبوده و فرد علائم متوسط سرماخوردگی را نشان ندهد، انتقال شایع نیست.

برخلاف تصور، تماس با هوای سرد، خستگی و کم خوابی با افزایش میزان بیماریهای رینوویروسی همراه نبوده است.

دورۀ نهفتگی 2-1روز است.علائم سرماخوردگی شامل آبریزش بینی، عطسه، احتقان بینی و گلودرد است و علائم سیستمیک مانند بی حالی، سردرد و تب یا وجود نداشته یا خفیف هستند.دورۀ بیماری، 9-4 روز بوده و معمولاً خود به خود بهبود می یابد.

موارد عارضه دار، شامل عفونتهای تنفسی تحتانی مانند برونشیت و برونشیولیت، تشدید آسم و بیماریهای مزمن ریوی، اوتیت مدیا یا سینوزیت حاد ( به دنبال انسداد شیپور استاش یا منافذ سینوسی ) چندان شایع نیستند.درمان اختصاصی ضد ویروسی وجود ندارد.بیماران فقط به کاهش فعالیت توصیه شده و در موارد وجود علائم شدید، آنتی هیستامین و NSAID تجویز می شود.

اقدامات پرستاری:

قسمت عمدۀ بیماریهای حاد تنفسی، ویروسی است و نیازی به مصرف آنتی بیوتیک ندارند.

همه گیریهای عفونتهای تنفسی، به خصوص در محیطهای بسته و پر جمعیت به سهولت و به میزان زیاد رخ می دهد.

با توجه به اینکه استنشاق ذرات معلق تنفسی ناشی از عطسه و سرفه و نیز تماس مستقیم دست به دست، راه عمدۀ سرایت بیماری محسوب می شود، رعایت توصیه های بهداشتی اولیه و اجتناب از برخوردهای نزدیک در مواقع ابتلا به بیماری، یک اصل ساده و بدیهی در کاهش اشاعۀ آن به شمار می رود.

رعایت بهداشت فردی بسیار مهم است. بهداشت و تمیز بودن دستها شامل شستن دست با آب و صابون، و مالش دستها با مواد حاوی الكل است كه برای پیشگیری از انتقال میكروارگانیسمها به دهان، بینی و ملتحمه چشم، و همچنین پیشگیری از انتقال میكروارگانیسم ها به بیماران دیگر و محیط ضروری است.

دستها باید در صورت وجود آلودگی قابل مشاهده، با آب و صابون ساده یا حاوی مواد ضدمیكروبی شسته شوند. استفاده از روش مالش دستها با ماده حاول الكل به طور معمول برای ضدعفونی دست در بیمارستانها توصیه می شود. در صورت دسترسی به ماسك و تحمل آن، در هنگام سرفه از ماسك استفاده کنند.

بهداشت دست با ضدعفونی دست با استفاده از مواد حاوی الكل یا شستن با آب و صابون و خشك كردن آن با حوله یكبار مصرف  (بعد از تماس با ترشحات تنفسی رعایت نمایند).

در صورت امكان حداقل  یک متر از سایر افراد فاصله داشته باشند. بهداشت تنفسی و رعایت آداب سرفه برای همه بیماران با علائم تنفسی( سرفه،عطسه) الزامی است.

تاثیر پوشاندن دهان و بینی هنگام سرفه و عطسه و استفاده از ماسك در محدود نمودن ترشحات و ذرات تنفسی یا در انتقال عفونت تنفسی در بیماران با علائم تنفسی به طور اصولی بررسی نشده است. اگر چه فرض بر این است كه هر عامل محدود كننده انتشار آئروسل فرصت انتقال را كاهش می دهد.

در مواردی كه استفاده از ماسك برای بعضی بیماران غیر قابل تحمل است، رعایت آداب سرفه ضروری است. در هنگام عطسه و سرفه دهان وبینی را با دستمال پوشانده، دستمال استفاده شده را در سطل زباله بیندازند.

اعظم دبیریان – عضو هیئت علمی دانشکده پرستای و مامایی شهید بهشتی