پایگاه پرستاران دانشگاه بقیه الله(عج)

ناتوانی كنترل مدفوع یكی از بیماری‌های بسیار ناراحت‌كننده است كه با عوارض روانی مثل افسردگی و گوشه‌گیری و دوری از اجتماع همراه است. این بیماری بخصوص اگر در یك خانم جوان رخ دهد، سخت است، زیرا یك موجود فعال با توانایی‌های زیاد را از جامعه حذف می‌كند. این مساله بخصوص در كشورهایی كه سطح بهداشتی بسیار پایینی داشته و زنان براي زایمان به بیمارستان مراجعه نمی‌كنند، رخ می‌دهد. در این افراد به علت زایمان سخت و طولانی عضله كنترل‌كننده دفع مدفوع بسختی آسیب می‌بیند و بیمار برای تمام عمر دچار عدم كنترل دفع مدفوع و گاز می‌شود. از علل دیگر این بیماری، اختلالات مغزی مثل تومورها، ضربه‌های شدید به سر و سكته‌های مغزی است كه مركز كنترل دفع مدفوع را دچار آسیب می‌كند. همین طور آلزایمر هم از عوامل این مشكل است. ضایعات در نخاع هم می‌تواند منجر به این مشكل شود. همچنين 20 درصد بیماران دیابتی نیز دچار اختلال عدم كنترل مناسب دفع مدفوع هستند.جراحی‌های ناحیه مقعد و آسیب‌های زایمانی، اسهال، بیماری روده تحریك‌پذیر، آرتروز شدید در زانوها و... هم مي‌تواند عامل ايجاد اين بيماري شود.

از سوي ديگر داروهایی مثل ملین‌ها، شربت منیزیم هیدروكساید، داروهای مربوط به تیروئید، مدرها، داروهای شیمی‌درمانی و بسیاری داروهای دیگر منجر به اسهال و در نتیجه عدم كنترل مناسب دفع مدفوع می‌شوند.

برای درمان این مشكل ابتدا سعی می‌كنیم از روش‌های غیرجراحی استفاده كنیم. اولین درمان اجتناب از مواد غذایی‌اي است كه منجر به شل‌شدن مدفوع می‌شود، مثل غذاهای حاوی ادویه و فلفل فراوان، قهوه و سایر مواد غذایی و نوشیدنی‌های حاوی كافئین، میوه‌های حاوی سیترات (مثل مركبات) و غذاهایی كه حاوی فیبر فراوان است (مثل سبزیجات، سوپ و آش و...).

درمان بعدی استفاده از داروهایی است كه منجر به یبوست می‌شود، مثل لوپرامید، دیفنوكسیلات و داروهای حاوی كدئین. اما این داروها فقط باید با تجویز پزشك با دوز كم شروع ‌شود تا بیمار دچار وابستگی دارویی و عوارض دیگر آنها نشود.روش‌های تغییر رفتار هم از درمان‌های دیگری است كه بخصوص در افراد مسن مثمرثمر است. در این افراد توصیه می‌شود بعد از صرف غذای اصلی براي دفع مدفوع اقدام كنند، به این ترتیب به روده‌ها آموزش داده می‌شود كه در ساعتی خاص عمل كنند و بخصوص در افراد مسنی كه عدم كنترل دفع مدفوع دارند، این درمان بسیار كمك‌كننده است. روش‌های جراحی ترمیم عضله كنترل‌كننده دفع نیز وجود دارد كه روش‌هایی بسیار تخصصی است و بايد با نظر پزشك انجام شود.