راه‌هايي براي كنترل دردهاي ماهيانه
به طور كلي اين علائم تهديدكننده نيست ولي براي بسياري از خانم‌ها تحمل آن دشوار است. با وجود اين، بسياري از خانم‌ها ترجيح مي‌دهند بدون مراجعه به پزشك با درمان‌هاي خانگي با اين قضيه كنار بيايند.
همان‌طور كه اشاره شد، معمول‌ترين علامت‌هاي قاعدگي‌هاي دردناك عبارتند از: درد در ناحيه زير شكم و ناحيه ناف كه به سمت ران‌ها و كمر كشيده ميشود، اين علائم با حالات تهوع و استفراغ، اسهال يا يبوست، سردرد، احساس گيجي، حساسيت زياد به نور، صدا، بو و لمس، غش و خستگي همراه است و تمامي اين حالات به دليل تغييرات هورموني ايجادشده در زمان تخمك‌گذاري است.
يك درد و چند علت
به طور كلي ديسمنوره يا همان قاعدگي‌هاي دردناك به 2 گروه ديسمنوره اوليه و ثانويه تقسيم ميشود:
ديسمنوره نوع اوليه شامل گروهي از علائم و دردهاي قاعدگي است كه به هيچ ناهنجاري جسمي و بيماري خاص و ناراحتي‌هاي لگن و رحم ارتباط ندارد و كاملاً به فرآيند طبيعي قاعدگي مربوط ميشود. نوع اوليه قاعدگي‌هاي دردناك معمولاً در يك سال اول پس از نخستين سيكل ماهيانه رخ مي‌دهد و بيش از 50 درصد از زنان را درگير مي‌كند كه در 15 درصد از آنها درد شديدي احساس ميشود. نوع اوليه بيشتر دختران نوجوان را تحت تأثير قرار مي‌دهد و در بسياري از خانم‌ها با گذشت زمان و بخصوص پس از زايمان، علائم كاهش مي‌يابد. ديسمنوره اوليه به دليل ترشح بيش از حد هورموني ايجاد ميشود كه بر اثر ترشح در دوران قاعدگي باعث انقباض رحم و در نتيجه بروز دردهاي شديد قاعدگي ميشود. در ديسمنوره نوع اوليه ممكن است حساسيت و سوزش ناحيه زير شكم و رحم احساس شود كه معمولا با شروع سيكل يا كمي قبل از شروع آن آغاز ميشود و تا يك تا 2 روز ادامه مي‌يابد. اين دردها به صورت انقباضي بوده و در ناحيه زير شكم آغاز شده و به سمت پشت و كمر و حتي ران‌ها نيز امتداد مي‌يابد. علائم مرتبط با ديسمنوره اوليه عبارتند از كسالت، خستگي، حالت تهوع و استفراغ، اسهال، درد ناحيه پايين كمر و سردرد. عواملي كه باعث بروز چنين حالاتي ميشود شامل قاعدگي‌هاي زودرس پيش از 12 سالگي، خونريزي شديد و طولاني مدت، مصرف دخانيات، وجود سابقه فاميلي و چاقي است. نوع اوليه ممكن است با زايمان و بالا رفتن سن كاهش يابد يا به كلي رفع شود.
همزمان با شروع دردهاي قاعدگي، مصرف كربوهيدرات‌ها را در رژيم روزانه خود افزايش دهيد و از طرف ديگر مصرف نمك قند و كافئين را به حداقل برسانيد
ديسمنوره نوع ثانويه جزو آن دسته از دردهاي قاعدگي به شمار مي‌رود كه با نوعي اختلال زنانگي و بيماري‌هاي زمينه‌اي مرتبط است. البته جاي نگراني نيست چرا كه اغلب اين مشكلات با دارو يا جراحي براحتي درمان پذيرند. نوع ثانويه، بيشتر خانم‌هاي بالغ را در سنين بزرگسالي بويژه بين سنين 30 تا 45 سال درگير مي‌كند. از جمله علل بروز ديسمنوره ثانويه مي‌توان به كيست‌هاي تخمدان، بيماري التهاب لگن، ناهنجاري‌هاي مادرزادي، فيبروئيدهاي رحمي و گرفتگي‌هاي لگني اشاره كرد. وجود IUDهاي مسي كه براي جلوگيري از بارداري در رحم خانم‌ها كار گذاشته ميشود نيز مي‌تواند يكي از علل بروز ديسمنوره ثانويه باشد. در نوع ثانويه علائمي چون وجود توده قابل لمس در ناحيه رحم، سوزش حركتي گردن رحم، ترشحات واژينال و رحمي و دردهاي عادي شكمي و رحمي وجود دارد. بيماري‌هاي التهابي لگن خاصره، تورم تخمدان‌ها، پيچ‌خوردگي و كيست‌هاي تخمداني، التهاب ديواره رحم از عوامل بروز ديسمنوره ثانويه محسوب ميشود.
دردهاي ماهيانه را شكست دهيد
معمول‌ترين داروهايي كه پزشكان براي كاهش دردهاي قاعدگي دردناك نوع اوليه تجويز مي‌كنند، شامل داروهاي ضدالتهابي و غيراستروئيدي است كه در كاهش درد انقباضات دوره قاعدگي بسيار مؤثر است. علاوه بر تأثير مثبت ممكن است برخي عوارض جانبي مانند حالت تهوع، سوءهاضمه، زخم‌هاي گوارشي و اسهال با مصرف آنها در افراد مشاهده شود. از جمله معروف‌ترين اين گروه از داروها ايبوپروفن، ناپروكسن، اسيد مفناميك و اسيد استيل ساليسيليك است. داروهاي مسكن معمولاً با توقف توليد هورمون پروستاگلاندين باعث تسكين درد مي‌شوند.
گروه دوم از داروهاي كاهش درد اين دوره، داروهاي هورموني ضد بارداري است. اين قرص‌ها حاوي هورمون‌هايي است كه مانع از تخمك‌گذاري ميشود و شدت انقباضات رحمي را كاهش مي‌دهد. اين هورمون‌ها را به اشكال مختلفي چون تزريقي، چسباندني به پوست و كاشتن زير پوست بازو يا به شكل حلقه قابل انعطافي كه داخل واژن گذاشته ميشود، استفاده مي‌كنند. حالت تهوع و استفراغ نيز به واسطه استفاده از داروهاي ضدتهوع درمان‌پذير است ولي بيشتر اين موارد بدون مصرف دارو برطرف ميشود.
در ديسمنوره ثانويه كه هميشه علتي زمينه‌اي براي دردها وجود دارد، راه‌هاي مختلفي تجويز ميشود كه عبارتند از: درمان با آنتي‌بيوتيك‌ها در مواردي كه علت درد عفونت لگن باشد، جراحي در مواردي كه فيبروئيد يا پوليپ يا ناهنجاري‌هاي ديگري در رحم مشاهده شود، باز كردن كانال رحمي به علت باريك بودن و درمان التهاب ديواره رحم.
درمان‌هاي مكمل ديگري مانند مداخلات رفتاري، طب سوزني، درمان با گرما به صورت موضعي و تحريك الكتريكي عصبي فراپوستي مي‌تواند اثرات مؤثري در كاهش درد داشته باشد.
در تحريك الكتريكي عصبي فراپوستي، سيگنال‌هاي فرستاده شده باعث ترشح هورمون اندورفين ميشود كه نوعي مسكن طبيعي بدن به شمار مي‌رود و باعث كاهش درد ميشود.
استفاده از برخي مكمل‌هاي غذايي مانند ويتامين E، اسيدهاي چرب امگا 3، ويتامينB1، ويتامين B6 و مكمل منيزيم مؤثرند. از ساده‌ترين درمان‌هايي كه مي‌توانيد براي كاهش دردهاي خود استفاده كنيد، روش‌هاي خانگي و دم‌دستي است. ورزش كردن و داشتن فعاليت بدني منظم و انجام حركات يوگا از جمله راه‌هايي است كه اين انقباضات را كم مي‌كند.
همزمان با شروع دردهاي قاعدگي، مصرف كربوهيدرات‌ها را در رژيم روزانه خود افزايش دهيد و از طرف ديگر مصرف نمك، قند و كافئين را به حداقل برسانيد و تا مي‌توانيد آنها را از رژيم غذايي خود حذف كنيد.
اما اگر اهل مصرف دارو نيستيد و علاقه‌اي به آن نداريد، مي‌توانيد راه‌هاي غيردارويي را امتحان كنيد.
ـ به پشت بخوابيد و زير زانوهايتان بالش قرار دهيد.
ـ يك بالشتك گرم يا بطري آب گرم را روي شكم يا ناحيه پايين كمرتان قرار دهيد.
ـ حمام آب گرم هم گزينه بسيار مناسبي است.
ـ زير شكم خود را آهسته ماساژ دهيد.
ـ ورزش‌هاي ملايمي چون حركات كششي، راه رفتن يا دوچرخه‌سواري مي‌تواند گردش خون را افزايش و دردهاي لگني را كاهش دهد.
ـ به اندازه كافي استراحت كرده و از موقعيت‌هاي پر استرس دوري كنيد.
اين حركات و كارهاي آرامبخش قبل از شروع سيكل ماهيانه قطعاً به كاهش دردهاي شما كمك زيادي خواهد كرد. در طول دوره هم با راهكارهاي ارائه‌شده مي‌توانيد قاعدگي كم‌درد يا بدون دردي را تجربه كنيد.
مترجم: ندا اظهري
منابع: Medindia
Emedicine / Mayoclinic
اللهم اخرجنی من ظلمات الوهم و اکرمنی بنور الفهم