راه‌هاي تشخيص ناباروري
اول: بررسي اسپرم‌هاي مرد با تست آناليز اسپرم است كه در آزمايشگاه‌هاي خاص انجام مي‌شود. شرط لازم براي اين بررسي آن است كه سه روز از آخرين نزديكي گذشته باشد. با اين تست از شكل، تعداد و حركت طبيعي اسپرم‌ها آگاه مي‌شويم. از آنجا كه اين تست براي زوجين راحت بوده و بررسي آن نيز دقيق است، بايد به عنوان اولين قدم تشخيصي در نظر گرفته شود.
دوم: بررسي تخمك‌گذاري مناسب از طرق مختلف از جمله سونوگرافي در روز 14 سيكل قاعدگي. يعني 14 روز پس از شروع پريود سونوگرافي انجام شود تا تخمك بالغ يا آزاد شده ديده شود. البته در حالت طبيعي در يك خانم سالم ممكن است گاه يك يا حتي دو ماه تخمك‌گذاري انجام نشود، پس با يك بار سونوگرافي و نديدن تخمك‌گذاري نمي‌توان با اطمينان بيماري اختلال در تخمك‌گذاري را تشخيص داد. همچنين جهت بررسي وجود تخمك، راه‌هاي ديگري هم وجود دارد كه مثل سونوگرافي مطمئن نيستند يا تكنولوژي آن در ايران موجود نيست.
سوم: بررسي باز بودن لوله‌هاي رحمي كه با انجام هيستروسالپنگوگرافي (يا همان طور كه در عوام گفته مي‌شود عكس رنگي رحم) تشخيص داده مي‌شود. اين بررسي بهتر است در روز 8 قاعدگي يا بلافاصله پس از پاك شدن انجام شود تا از حامله نبودن خانم در حين انجام بررسي مطمئن باشيم. همچنين قبل از انجام اين بررسي بايد عفونت‌هاي احتمالي واژن و رحم تشخيص داده و درمان شود تا از عفونت‌هاي شديد رحمي بعدي جلوگيري شود.
با اين بررسي راديولوژي مي‌توان از باز بودن يا انسداد لوله‌هاي رحمي مطلع شد، همچنين در صورت وجود اشكال در شكل داخلي رحم به آن هم پي مي‌بريم. در كنار اين بررسي‌ها، براي تشخيص بيماري‌هاي احتمالي ديگري مثل كم‌كاري تيروئيد، افزايش هورمون پرولاكتين (هورمون شير)، بيماري‌هاي ايمونولوژيك و سيستميك (مثل نارسايي كليه) نيز بايد اقدام كرد. در نهايت ممكن است علي‌رغم بررسي‌هاي مختلف آزمايشگاهي و عملي (مثل لاپاراسكوپي) هيچ علتي براي نازايي يافت نشود يا به بيماري‌هايي مثل اندومتريوز مشكوك شويم كه البته براي چنين مواردي نيز درمان‌هايي وجود دارد.
هفته بعد در مورد علل شايع نازايي خواهيم نوشت.
اللهم اخرجنی من ظلمات الوهم و اکرمنی بنور الفهم